MANCOMUNIDADE
TELÉFONOS DE INTERÉS
É Ramirás un Concello creado en 1926, tras a fusión dos antigos de Freás de Eiras e Vilameá de Ramirás. A cabeza de outrora priorado de Celanova, san Salvador de Paizás, era chamado así mesmo nos tempos antigos "de Eiras", sabendo pola documentación do mosteiro que era o nome que se lle daba entón ao río Tuño, eixo e centro destas terras desde os primeiros rexistros históricos a fins da Alta Idade Media.
No ano 2005 o centro do Concello está en O Picouto (parroquia de Freás), á beira da estrada comarcal nº 531 o novo eixo que de Leste a Oeste vertebra o ritmo dos tempos cara Cortegada e os límites da galeguidade na fronteira portuguesa. Pero parte, como nas épocas antigas, de Celanova, a cabeza comarcal.
Hoxe en día fanse grandes cambios en pouco tempo, que transforman o espazo, e alteran a percepción dos recordos gravados nas memorias colectivas. O cambio da actividade produtiva no últimos trinta anos fixo que se abandonasen seculares usos no campo e no bosque, o que afectou á vida e ás propias vivendas. Así as agrupacións de hórreos á beira das leiras, tan necesarias para conseguir o pan, hoxe son conxuntos de protección especial cómo ben cultural, concepto do patrimonio histórico que comezou a aplicarse en España lentamente desde 1960, e que os emigrantes do Concello podían captar con facilidade nos seus lugares de acollida; proceso que non se produciu entre nós ata fai uns quince anos.
As imaxes simbólicas principais continúan sendo as das igrexas parroquiais; pero hai novos símbolos en case todas elas e, sobre todo, na capital municipal. Á beira delas están os novos edificios, e os parques e xardíns. Así algún naceu ao seu lado, como o de san Paio dous Pitos. Pero hai outros novos como o escudo e a bandeira do Concello, que unen historia e sentimentos, e que convén destacar como novos signos identificadores da colectividade.
CAPELA PORTAS ABERTAS
Trátase dunha capela de grandes dimensións: un soportal amplo diante da entrada con notable porta dobre e de tres corpos, que pecha o arco de medio punto de entrada. Longa nave e presbiterio separado por arco triunfal, en cuxo centro hai un retablo dieciochesco de estípites. Sobre a porta lateral a inscrición data a cabeceira para mediados do século XVII.
CAPELA DE SAMPAIO DOS PITOS
A ermita de Sampaio (ou San Paio), no monte que enseñorea todo o concello desde os seus 731 metros. De estrutura in antis, con alicerce dianteiro para o mellor sostén da armadura de cuberta, profundo cuberto para protexer aos romeros que ata aquí se achegan. Os bancos corridos ante a poderosa e ornamentada porta, que exhibe cuadrifolios e outros trazos xeométricos, son dunha riqueza notable. Na cima desenvolveuse un "área recreativa", con fonte na roca, e estruturas ad hoc para pasar un día de campo con estruturas para barbacoas e mesas con bancos corridos.Desde ela pódese iniciar a "ruta de sendeirismo" denominada "San Paio-San Adrián-Coto dá Moura".
CAPELA DE SAN MARTIÑO - PICOUTO
Espazo singular desde o punto de vista do patrimonio material, relixioso e etnográfico: o da capela de San Martiño. É unha harmónica construción cun soportal dianteiro sobre poderosos alicerces, con dous sebes de madeira de boj e unha pequena praza enlosada cun cruceiro no extremo, facendo de eixo. Na súa fachada inclúese ademais unha hornacina petitoria e ao lado oposto hai encostados unha fonte con lavadoiro, con cuberta. A capela é de 1781, e presídea en retablo neogótico o patrón, como Bispo, sendo a popular talla de san Sebastián, sobre aquel, a de maior interese artístico. En canto ao "peto", alberga a talla de San Antonio de Padua co Neno Xesús en hornacina de arco de medio punto con enmarque coidadoso de perfís rectos con volutas aos lados. A fonte e o lavadoiro son obra da década dos anos trinta do século XX
CAPELA DE SANTA ÁGUEDA
Hai unha capela na localidade de Pambre, dedicada a Sta. Águeda. O máis destacable é o magnífico exemplar de carballo, patrimonio natural que tamén se debe coñecer, valorar e protexer.
CAPELA DE SANTA MARÍA LA MADRE
A capela de Santa María a Nai no lugar do seu nome, como deixan ver tanto as notables dimensións da súa nave, con capela maior sobreelevada e sacristía detrás, como a poderosa torre que coroa a fachada. Aínda que de características barrocas, pode ser obra de fins do século XVIII ou mesmo do primeiro terzo do XIX. Deste século é o retablo de dous corpos, e tres cales no baixo, pintado en 1899, que preside sobre a patroa o grupo da Sagrada Familia. O lugar está moi coidado como se percibe nas siluetas de aves no encintado dunha casa; e tamén na curiosa e elaborada fonte que encañou á beira dunha casa particular, ou o lavadoiro da capela, co hórreo que se acha ao seu lado.
IGREXA DE CASARDEITA
A igrexa parroquial é unha construción de boa cantería realizada en estilo Barroco. Ten unha nave e sacristía ao Norte. A fachada remátase con espadana de dous corpos, o superior en frontón. A portada ten tampanillo con pináculos e o vértice curvo. No seu interior hai unha hornacina de medio punto avenerada, coa estatua do patrón, como peregrino, obra de calidade. Diante áchase a antiga pila bautismal. No interior ten un retablo maior de estilo Rococó que pintou o artista Manuel Rodríguez en 1808, sendo Abade Federico Antonio Ribada. Pertenceu ao mosteiro de Celanova. As advocacións principais son a da nosa Señora do Rosario e a de San Martiño. No cemiterio hai magníficas mostras de arte funeraria. A capela maior, sobreelevada respecto da nave, ten grandes pináculos barrocos sobre os alicerces angulares, construíndose a mediados do século XVIII, do mesmo xeito que a posterior sacristía, con gran placa decorativa típica da época.
IGREXA DE PAIZÁS
Unha poderosa igrexa cuxa portada principal mira cara San Pedro de Ramirás, alén do Tuño. Ten unha nave con contrafortes, angulares na gran capela maior, en cuxo centro, sobre a sacristía, ten unha hornacina cunha escultura de terracota da Virxe co Neno, que leva a data de 1952, momento en que se concluíron as obras desta parte. Na fachada consérvase a portada de estilo medieval Románico, estilo dos modillons que sosteñen o beirado. Ten dous arquivoltas con arco verteaugas exterior con decoración en zig-zag. Ao lado esquerdo, nunha cartela, está o escudo do mosteiro benedictino de San Salvador de Celanova, ao que pertencía. No interior da capela maior, de bóveda, con arcos que se levantan desde unhas interesantísimas ménsulas historiadas, dúas das cales proceden de capiteis corintios. O retablo maior é de dous corpos. San Benito na da dereita lembra a súa pertenza como Priorado á Abadía de Celanova. Aos lados do espazo que ocupaba o antigo sagrario, áchanse dous relevos cos evanxelistas, achándose os outros dous no máis alto destas rúas. Un calvario preside o retablo no máis alto, achándose aos lados, sobre os pedestais das columnas, as figuras alegóricas da Fe e a Esperanza, dúas das "virtudes teologais".
Un dos colaterais, dedicado á Inmaculada e a San José é o que ten maior interese. É de época anterior ao maior, como revela a súa estrutura manierista, de ordes superpostas jónico e dórico, polo que pode datarse a comezos do século XVII. Nas rúas laterais leva pinturas: Santa Bárbara e Santa Lucía no corpo baixo; e San Sebastián e San Ramón, estes claramente un engadido do século XVIII. Na sacristía, nunha pequena hornacina, áchase unha pequena talla de San Rosendo -soado santo destas terras, fundador do gran mosteiro de san Salvador de Celanova, ao que pertencía outrora esta parroquia-, efixiado como Bispo, con aspecto de mozo.
IGREXA DE RUBIÁS
É ésta a parroquia, entre todas as do concello, a máis montuosa. A igrexa parroquial é unha boa obra de cantería, ten nave con contrafortes e capela maior máis alta. A porta principal ten poderosos acodos de estilo Barroco, coa escultura do patrón sedente na hornacina avenerada do tímpano, concluíndo nunha espadana dobre con frontón. No interior da capela maior, máis alta que a nave, hai un magnífico retablo de estilo Barroco de mediados do século XVIII, que resulta pequeno para as dimensións daquela obra posterior pois foi feita en 1781.O retablo presídeo o patrón como peregrino coas tallas de santa Escolástica, San José, Santo Domingo e San Miguel. Pero o máis destacado é o sagrario coas tallas de San Pedro e San Pablo aos lados, os relevos da base e rúas exteriores. Naquela van os evanxelistas, situándose aos lados os catro Doutores da Igrexa concluíndo no máis alto con outros dous relevos tomados do Antigo Testamento. Conserva unha gran pila bautismal cun notable confesionario Rococó e petos de ánimas portátiles. A cruz parroquial grande é obra realizada polo prateiro Ortiz en 1706, sendo a custodia tamén do século XVIII.
IGREXA DE VILAMEÁ
A igrexa parroquial áchase nun lugar apartado, próxima ao lugar do seu nome e Cerdediño. Ten ao Ou, nun lugar lixeiramente máis elevado, a outrora casa – vivenda do párroco, enorme caserón hai abandonado. De estilo Barroco, ten unha sinxela portada en arco de medio punto. A súa singularidade áchase na torre, de dous corpos, con remate en chaflán no de base, e coas paredes do superior en noiro, que conclúe nunha pequena cúpula coroada por unha cruz. Nos extremos leva remates piramidales. A capela maior, sobreelevada respecto da nave, ten grandes pináculos barrocos sobre os alicerces angulares, construíndose a mediados do século XVIII, do mesmo xeito que a posterior sancristía, con gran placa decorativa típica da época. O retablo maior, do século XIX, ten dous corpos, separándose as tres cales por xigantescas columnas de orde composta, sendo rechamante a existencia dun cortinaje pintado que cobre o resto da parede do testero. Presídeo unha boa talla barroca da Asunción, sobre un bo sagrario de dous corpos, achándose á súa destra outra boa talla de san Roque. Os retablos colaterais da nave son dieciochescos, obra da mesma man, con columnas de estípites. Un dedícase á Inmaculada e a Virxe do Carmen e o outro a san Blas e santa Ana coa Virxe. Ambos teñen relevos no máis alto, sendo da Trindade e da tentación de Adán e Eva, respectivamente. Conserva nun pequeno camarín con cristal, nun dos muros unha pequena talla de san Benito, barilampiño. No exterior hai un cruceiro, sobre un pedestal reaprovechado procedente dun lagar. Sobre o fuste cilíndrico e un basto capitel levántase unha cruz cun magnífico Cristo, que leva na cara da igrexa a Virxe das Dores. Á beira de Facha na parte alta da estrada, hai un cruceiro de estilo Barroco cun bo Cristo nunha das caras, coa cartela do inri encima, que leva esculpida no pedestal cúbico a data en que foi feito: 1768. O varal é octogonal, e o capitel composto.Ao SO da parroquia, na parte máis montuosa da mesma, áchase a ermida de San Adrián. Sitúase na paraxe das Cernadas, a 700 m., nas estribaciones do Outeiro dá Moura (940 m.) -divisoria con Quintela de Leirado-, á que se pode acceder desde Reguengo, podendo facelo así mesmo desde o monte de San Paio, coa ermida do seu nome (, 740 m., na parroquia de Santiago de Rubiás). É este un interesante camiño de montaña, que discorre polas ladeiras nas que nacen "ou Rego dous campos" e o "Regueiro Abelairo", pasando “a poza do circo” e a "Pisada dá mula". A capela é rectangular, e ten un amplo soportal dianteiro, sostido por dous poderosos alicerces, similar a outras ermidas.
IGREXA DE SANTA ISABEL DE GRIXÓ
A igrexa é un edificio de boa cantería do século XIX, principalmente, con porta nun lixeiro arco que é, practicamente, adintelada; no eixo un óculo en cuadrifolio que dá luz á tribuna. A espadana é dobre, con arcos en ambos os niveis. Nas xanelas hai vidreiras recentes, sendo a da fachada a do Espírito Santo e outras as da Virxe das Dores e o Sacro Corazón. No interior dous grandes arcos-diafragma subdividen o espazo, achándose ante o máis próximo á cabeceira os dous retablos colaterais: o do Cristo, neogótico, cun San Roque e un San Antonio de Padua; sendo o outro da Piedade, obra do século XIX, con columnas lisas de capitel composto. Dita obra ten certa calidade a pesar dos repintes sendo obra anterior. Na fronte da hornacina están símbolos alusivos á dor (corazón atravesado coas sete espadas, co martelo e os cravos na base). Encima áchase San Miguel. Na cabeceira, máis estreita, áchase o maior, obra da mesma cronoloxía que o anterior. De dous corpos e tres cales na base, a patroa disponse no máis alto, presidíndoo o Sacro Corazón. Santa Apolonia, nunha das rúas -ademais de acharse outra no retablo da Piedade- é unha santa de gran devoción, pois en Quinta existía unha romaría moi concorrida ata os anos cincuenta. Aos lados en senllas hornacinas San José co Neno e unha interesante talla da Virxe do Carmen coa súa escapulario, sobre ánimas do purgatorio. Conserva un esquilón de bronce do século XVI. Na parte exterior do cemiterio, nun lugar de gran visibilidade, hai un gran panteón con cúpula da familia "Alonso Mosquera", cun gran relevo de bronce da "Piedade" de Michelángelo Buonarrotti, á que se lle engadiron dous anxos.
IGREXA MONASTERIAL DA ORDE DE SAN BENITO - MOSTEIRO
Ante todo a antiga igrexa monasterial de monxas da Orde de San Benito que, tras permanecer independente desde a súa fundación en 1.137, foi absorbido a finais do século XV pola Abadía de San Paio de Antealtares, situada en Santiago de Compostela. A súa monumental igrexa medieval de estilo predominantemente Románico, na planta, e a disposición xeral, aínda que tanto na apertura dos seus arcos interiores, como no rosetón da fachada e o espírito decorativo do que fai gala a portada lateral, pódese apreciar o aire estilístico do Gótico, sendo a espadana dunha época moi posterior. A portada principal, con tres arquivoltas lisas e na exterior o "taqueado jaqués" -con pintura, do mesmo xeito que o tímpano-, presenta o vocabulario paradigmático do Románico derivado do "camiño de Santiago", do mesmo xeito que a decoración de bolas da parte superior da fachada. O magnífico rosetón con flores de lis e medias lúas formando os oito segmentos ou radios, o mesmo número de arquillos de ferradura que leva no centro, configuran unha variedade decorativa xa gótica. Isto mesmo apréciase na porta Norte, a pesar dos arcos de medio punto. No interior as tres naves separadas por seis alicerces cruciformes, con tribuna aos pés, deixan ver a súa grandiosidade, que se expresa na notable altura, aínda que non se ache abovedada máis nada que na cabeceira, con nervios cuadripartitos no tramo recto. A capela principal semicircular, do mesmo xeito que as colaterais, cos seus tres arcos de medio punto en derrame -todas máis baixas que as naves, permitindo abrirse un pequeno rosetón de cuadrifolio na central-, expresan desde o seu vocabulario Románico, a vitalidade do primeiro estilo artístico europeo. Do mobiliario artístico que tivo apenas se ten un frontal de altar barroco. Detrás, cara ao Sur, e desenvolvéndose polo Norte cara ao Oeste se acha, no espazo do outrora mosteiro de monxas, unha moderna Residencia de Anciáns, manténdose así a continuidade de habitación de comunidades nestes altos de Ramirás sobre o río Tuño.
IGREXA PARROQUIAL DE SAN ANDRÉS DE VILLAVIDAL
A igrexa parroquial de S. Andrés é unha das mellores obras arquitectónicas do concello, da Idade Moderna, estilo Barroco. Datada no primeiro terzo do século XVIII, os seus pináculos piramidais rematados con acróteras e a súa espadana de dous corpos, o superior un frontón, forman un perfil característico nun espazo de gran visibilidade con gran praza para aparcadoiro, achándose diante o usual binomio fonte-árbore, característico ante tantos santuarios. Ao seu lado está o "Centro cívico e social". A portada revela un mestre de calidade detrás da execución, como deixa ver a súa equilibrada organización con pilastras acanaladas a ambos os dous lados da porta, con anchos acodos moldurados e a disposición do tambanillo seudo triangular en que conclúe a disposición, en cuio centro está o nicho que acubilla a estatua de pedra do patrón. A riqueza do camarín, e o detalle do remate cóncavo son elementos que, unidos aos coidadosas molduras, fálannos dun vocabulario artístico culto. No friso corre unha gran inscrición que ademais de datala inclúe a súa datación: "Porta do ceo" en latín-, ano de 173. Na parede Leste da cabeceira luce un escudo con catro cuarteis con helmo e penacho, que leva as armas dalgunha familia de linaxe, como os Sarmiento, igrexa de xurisdición do mosteiro de San Salvador de Celanova. O retablo maior de estilo Rococó. Ten dous corpos, e na rúa central presídeo o patrón, que ten encima a San Miguel. A ambos os dous lados deste áchanse dúas boas tallas de Santo Tomás de Aquino e San Roque. Fóra, a ambos os dous lados, sobre pedestais, a talla de San Benito Abad, barbilampiño, aínda lembra a súa relación coa súa nai celanovense. Un dos colaterais, dedicado á Inmaculada e a San José é o que ten maior interese. É de época anterior ao maior, como revela a súa estrutura manierista, de ordes superpostas xónico e dórico, polo que pode datarse a comezos do século XVII. Nas rúas laterais leva pinturas: Santa Bárbara e Santa Lucía no corpo baixo; e San Sebastián e San Ramón, estes claramente un engadido do século XVIII. Desta mesma centuria é o retablo sito enfronte, de estípites. Dedícase á Virxe do Carmen, que se acha no segundo corpo, aínda que agora presídeo a Virxe de Fátima.Ten unha sobresaliente pila bautismal. Na sacristía o lavabo presenta unha cabeza con grandes bigotes e barbas que asemellan follas. A cruz parroquial ten punzón do prateiro Carballal, quen a realizou en 1772.
Cada viaxe é unha nova ilusión. Descobre ¡Terras de Celanova!
Teléfono de contacto
988 45 16 46
CONTACTO
HORARIO DE ATENCIÓN
AVISO LEGAL | POLÍTICA DE PRIVACIDADE | POLÍTICA DE COOKIES
Copyright © 2016 Mancomunidade Terra de Celanova - Todos os dereitos reservados | Zona privada | Web realizada por Grupo5.com