Ir arriba

Historia, patrimonio e recursos turísticos de Celanova

A historia da vila, a Coelia nova romana, e de toda a súa comarca está ligada á familia de San Rosendo e ao Mosteiro de San Salvador, fundado no s. X polo santo, que preside a vila e é o seu principal atractivo turístico e marca completamente toda a súa distribución urbana. Dende a súa fundación a abadía foi recibindo diversas doazóns e privilexios que fixeron dela o máis importante mosteiro galego no s. XI, estendendo os seus dominios ata as comarcas da Limia, Monterrei e O Ribeiro.

A vila conta cun compacto e uniforme casco antigo no que é recomendable o paseo sosegado polas súas tranquilas rúas (Rúa de Arriba, de Abaixo, da Botica), ás que se abren numerosas casas populares de fermosas balconadas e galerías, e polos seus recunchos de forte sabor popular como a porticada Praza do Millo ou do Mediodía.

Chama a atención a escasa altura das casas máis vellas do casco antigo, que o fan moi agradable; a razón deste feito hai que buscala nun privilexio do mosteiro vixente ata 1920 que impedía que as construcións do pobo alcanzasen máis altura que as ventás do mosteiro. Ademais, Celanova tamén é coñecida con moito acerto como a vila dos poetas; non en van é berce de literatos tan ilustres como Curros Enríquez, Celso Emilio Ferreiro e Xosé Luis Méndez Ferrín.

Outro elemento singular a visitar na vila é a chamada Casa dos Poetas, museo dedicado ós grandes literatos locais que está situado na casa natal de Curros Enríquez.

Igrexas

Arquitectura relixiosa

CAPELA DE SAN MIGUEL CELANOVA

CAPELA DE SAN MIGUEL CELANOVA

Levantada probablemente cara ao ano 936, é o exemplar máis puro e mellor conservado da arte mozárabe en España, verdadeira xoia pola súa reducida proporción (8,5 x 3,8 x 6 metros). Capela para devoción privada (Oratorio de San Miguel de Celanova) construída por San Rosendo para o seu irmán Froila e dedicada ao arcanxo San Miguel, foi declarada Monumento Histórico-Artístico en 1923. A capela, construída con perfectos perpiaños de granito e aparello de carácter visigótico, carece de fachada principal, estando a porta de entrada no lateral sur sobre a cal hai unha inscrición da época que é unha pregaria a Cristo por parte de "Froila pecador, indigno servo de Deus". En planta podemos diferenciar claramente tres espazos: unha nave cuberta con bóveda de canón prolongada en fecho; o cruceiro, de maior altura que os demais corpos, con bóveda de aresta de ladrillo, e no exterior cun voladizo que salgue notablemente con ménsulas de rolos; e a ábsida, cuberta con bóveda galonada e á que se accede por un arco de ferradura con alfiz.

Presenta un reducido tamaño pero con gran harmonía de volumes.

As lápidas que o rodean fan pensar que no seu momento serviu como capela do cemiterio.

IGREXA DE SAN BREIXO DE CELANOVA

IGREXA DE SAN BREIXO DE CELANOVA

Antiga igrexa parroquial da vila; na actualidade está convertida nunha especie de ermida anexa ao cemiterio parroquial. Perdeu dous retablos e imaxinaría e conserva unicamente como valor artístico a súa boa obra de fábrica en cantería, na que destaca a fachada e sobre todo a espadaña, obra realizada en 1745, cos seus motivos decorativos, copiados frecuentemente polas igrexas da bisbarra.

IGREXA DE SAN LORENZO DE CAñÓN

IGREXA DE SAN LORENZO DE CAñÓN

Igrexa do século XVIII dunha soa nave, con capela maior á que se accede por un arco de medio punto, e con cuberta de madeira. Fachada simple con espadaña. Retablo maior neoclásico do século XVIII que conserva decoración de rocallas no fuste das columnas.

IGREXA DE SAN MIGUEL DE ORGA

IGREXA DE SAN MIGUEL DE ORGA

Igrexa con tres etapas construtivas: a primeira corresponde a un momento do románico de transición, que se manifesta no exterior nun lucido sepulcral cuberto con lápida tipoestola, unha porta cun tímpano con representación animalística, e na portada principal, capiteis estilizados e decoración animalística nas pechinas. Unha segunda etapa corresponde ao ano 1686 cando posiblemente se reestrutura a nave e se fai a sancristía. Finalmente, unha última etapa é a de construción da capela maior, a cal aparece datada nunha inscrición exterior na cabeceira do templo, onde se le: "Fíxose sendo abade Don Pedro Espada. Ano de 1782".

IGREXA DE SAN PAIO DE VEIGA

IGREXA DE SAN PAIO DE VEIGA

Igrexa de 1763 de nave e capela maior cubertas con bóveda de madeira. Retablo maior do século XVI ou principios do XVII, con boa imaxinaría entre a que destaca a Virxe co Neno.

IGREXA DE SAN PEDRO DE MOURILLÓS

IGREXA DE SAN PEDRO DE MOURILLÓS

Unha ventá e restos de época románica, conservados na parte posterior da espadaña, sinalan a existencia dunha primitiva igrexa medieval, ampliada na súa cabeceira no século XVI e reformada totalmente no ano 1832. A igrexa actual, de nave e capela maior, está totalmente cuberta de madeira. A fachada é simple e consta documentalmente que Xosé Barreiro estivo obrigado a construila imitando a de San Breixo de Celanova e que extraeu a pedra da canteira de San Torcado, Santo que aparece representado nun talle barroco de calidade conservada no interior da igrexa.

IGREXA DE SAN SALVADOR DE RABAL

IGREXA DE SAN SALVADOR DE RABAL

Igrexa construída na súa maior parte no século XIX. O templo está formado por unha nave de tres tramos separados por arcos de medio punto e unha capela maior, con cubrición de madeira. Ao exterior fachada con espadaña. Destaca o retablo maior, do século XVIII de estilo semellante ao da escola de Castro Canseco. Na porta do sagrario destaca un relevo alusivo ao Sacrificio de Isaac.

IGREXA DE SAN XOÁN DE VIVEIRO

Antiga capela do século XVIII e na actualidade convertida en igrexa parroquial. Consta de nave e capela maior de falsa bóveda. O retablo maior, barroco de estípites, é obra da segunda metade do século XVIII. Os retablos laterais son neoclásicos, lucindo o da esquerda boa imaxe barroca de San Roque.

IGREXA DE SAN XURXO DE ACEBEDO DO RÍO

IGREXA DE SAN XURXO DE ACEBEDO DO RÍO

Igrexa do século XVIII de plana basilical con cubrición de madeira. Obra de boa cantería, presenta unha fachada con espadaña rematada cunha campanil de metal. No interior, o retablo maior, barroco, leva a seguinte inscrición: "Este retablo pintouse sendo abade Don Bartolomé López, sendo dorador do rei Don Francisco Novoa. Ano de 1762". Contén unha interesante imaxinaría, destacando San Xurxo do século XVII, pero sobre todo as imaxes de San Pedro e San Paulo, obras realizadas por Francisco de Moure.

IGREXA DE SANTA CRISTINA DE FREIXO

IGREXA DE SANTA CRISTINA DE FREIXO

Igrexa do século XVIII cunha nave e capela maior con cuberta de madeira, ao igual que a sancristía. A fachada simple ten unha espadaña e a porta de acceso moldurada, con frontón enriba. A decoración consiste nun escudo no que pode lerse "María". Xunto á espadaña hai restos pétreos dun corpo utilizado para a colocación do reloxo que a igrexa luciu noutros tempos.

No seu interior destacan un retablo manierista, pero sobre todo o retablo maior, obra de 1759. Contén este retablo boa imaxinaría con representacións barrocas de Santa Liberata, San Sebastían, San Torcado, San Rosendo e sobre todo destaca a imaxe de Santa Cristina, obra o século XVI talle do Mestre de Sobrado.

IGREXA DE SANTA EUFEMIA DE MILMANDA

IGREXA DE SANTA EUFEMIA DE MILMANDA

Trátase dunha igrexa dunha soa nave na cabeceira da cal sobresae lateralmente a pequena sancristía. O máis destacado é o retablo barroco do interior, onde se nos narra a morte da santa. A súa singularidade radica en que os personaxes están ataviados coa moda da época.

IGREXA DE SANTA MARÍA DE ANSEMIL

IGREXA DE SANTA MARÍA DE ANSEMIL

Igrexa do ano 1779 de nave cuberta de madeira, con capela maior, a cal emprega a mesma cubrición. Tamén destacan a tribuna, sancristía e a fachada con espadaña. O retablo maior é barroco de estípites e conserva unha inscrición na que se le ": Pintose sendo abade Don Fernando Espada. Ano 1782". Destaca a imaxe de Santa Bárbara.

IGREXA DE SANTA MARÍA DE BOVADELA

IGREXA DE SANTA MARÍA DE BOVADELA

Igrexa de 1779 de dous tramos separados por arcos de medio punto e capela maior. A cubrición realízase en madeira, ao igual que a sancristía. A fachada é simple con espadaña. O retablo maior é neogótico. Tamén hai un interesante retablo colateral manierista, do primeiro terzo do século XVII, que conserva pinturas de San Pedro e San Paulo.

IGREXA DE SANTA MARÍA DE CASTROMAO

IGREXA DE SANTA MARÍA DE CASTROMAO

Consta documentalmente a existencia dunha igrexa posiblemente de orixe medieval, que foi modificada en 1591. A obra consistiu en ensanchar o coro da igrexa e construír dúas ábsidas para colocar os altares laterais. En 1769 reproduce unha nova reconstrución do edificio na nave e a sancristía. En 1788 constrúese a espadaña. Polo tanto, a igrexa actual é do século XVIII, cuberta a dúas augas, consta de dous tramos separados por arcos de medio punto e capela maior, que alberga un retablo barroco onde destaca o grupo escultórico da Piedade.

IGREXA DE SANTA MARÍA DE FECHAS

IGREXA DE SANTA MARÍA DE FECHAS

Igrexa barroca do século XVIII. A nave e a capela maior aparecen cubertas de madeira. A fachada levántase simple cunha espadaña de dous corpos e un ático circular que remata en pináculos e cruz no centro. O retablo maior é obra do taller de Castro Canseco e dátase no segundo terzo do século XVIII.

IGLESIA DE SANTA MARÍA DO ALCÁZAR DE MILMANDA

IGLESIA DE SANTA MARÍA DO ALCÁZAR DE MILMANDA

Igrexa de 1776 segundo consta na inscrición da súa fachada, o que nos leva a considerar que a data sinala a reedificación e ampliación dunha capela-oratorio medieval que formaría parte do Alcázar. A igrexa está construída con restos medievais pertencentes ao devandito alcázar: unha porta medieval para acceder á espadaña (antiga peza defensiva do alcázar) e ao lado dereito unha sepultura antropomorfa, parcialmente cuberta pola cabeceira da igrexa. Dende o punto de vista escultórico destaca o retablo maior, neoclásico, de finais do século XVIII.

IGREXA DE SANTO TOMÉ DE BARXA

IGREXA DE SANTO TOMÉ DE BARXA

Igrexa construída en dúas etapas: a primeira corresponde ao ano 1797, segundo consta na data que figura no exterior do templo. Deste momento sería a maior parte da edificación, que se manifesta no interior da nave cuberta de madeira na actualidade, pero que, ao mesmo tempo conserva restos de arcos que presumiblemente sostiñan unha bóveda de canón. Tamén posúe unha capela maior cuberta con bóveda de aresta. Nunha segunda fase, prolóngase a igrexa e constrúese a fachada, simple, con espadaña dun corpo con frontón, realizada en 1802.

Dende o punto de vista escultórico conserva imaxes de grande valor plástico, todas elas de orixe barroca. O retablo maior é obra do rococó do século XVIII.

IGREXA E MONASTERIO DE SAN SALVADOR DE CELANOVA

IGREXA E MONASTERIO DE SAN SALVADOR DE CELANOVA

A fundación de Celanova identifícase coa do Mosteiro de San Salvador en torno ao cal se foi desenvolvendo o primitivo Vilar. San Rosendo, bispo de Mondoñedo emparentado coa familia real, decidiu fundar un mosteiro nas terras que posuían os seus pais e irmáns despois de erixir tamén o mosteiro de Caaveiro.

Para iso trouxo un grupo de monxes de San Estebo de Rivas de Sil poñendo á fronte da comunidade ao abade San Frankila baixo a regra de San Benito. Anos máis tarde el mesmo ingresaría como monxe despois de renunciar á Sede Compostelá e de organizar a defensa de Galicia contra os normandos xunto ao conde Gonzalo Sánchez. Á morte do abade Frankila no ano 959 sucedeulle no mando do mosteiro ata o seu falecemento em o ano 977.

O esplendor do mosteiro de Celanova comeza desde a súa fundación polo apoio que recibiu da familia de San Rosendo e a protección dos reis de Galicia, León e Castela. O abade tiña os títulos de Arcediano de Celanova, conde de Bande, marqués de Sande e capelán da Casa Real e dominio en máis de cincuenta entidades entre mosteiros, priorados e igrexas. En 1506 uniuse á Congregación de Castela comezando unha nova etapa de gran esplendor. Era tal a fama do Mosteiro que Carlos V tiña o proxecto de retirarse a el antes de decidirse polo estremeño de Yuste. Nos séculos XVII e XVIII o gran poderío do mosteiro reflíctese na súa fábrica reconstruída na súa totalidade.

Coa desamortización, os monxes abandonaron o mosteiro e os seus bens foron espallados, quedando a igrexa como parroquial e as dependencias monasteriales para servizos públicos. Escolapios que se dedicaron ao ensino ata o ano 1929. Despois dunha breve estancia dos Agostiños, Salesianos e a Cidade dos Raparigos é utilizado hoxe como centro de estudos estatais despois dunha remodelación que lle mereceu o premio Europa Nostra.

O mosteiro no seu conxunto barroco, está composto da Igrexa, dous claustros e as dependencias monacales.

A igrexa substituíu á anterior románica e comezouse no século XVII nun primeiro barroco moi clásico, baixo a dirección de Melchor de Velasco. Ten planta de cruz latina, con tres navesno brazo maior e unha no cruceiro, con grandes pilastras, que sosteñen a bóveda de arestas cubríndose o cruceiro cunha cúpula, obra de Pedro de Monteagudo. No interior destacan o suntuoso retablo do altar maior de Castro Canseco. É de gran barroquismo, ocupa toda a fronte da capela con grandes columnas salomónicas e riquísimas labras. De gran interese as urnas que conteñen as reliquias de San Rosendo e San Torcuato así como uns pequenos relevos en alabastro con escenas da vida de Jesús. Conta con dous bos coros, o alto é oxival tardío (s. XVI) e o baixo do s. XVIII, cunha iconografía que relata as vidas de San Bieito e San Rosendo. A sillería baixa atribuída a Castro Canseco é unha extraordinaria obra do barroco galego. Na sancristía, renacentista, cadros da familia de San Rosendo pintados por Gregorio Ferró. A fachada con grandes columnas e coroada de pináculos foi modificada no S. XVIII despois de acabarse en 1861.

O mosteiro, orixinario do s. X, aínda que a maior parte do que hoxe se pode ver é froito das reformas dos s. XVI e XVII. A fachada do templo monacal ocupa un dos lados da magnífica Praza Maior, presidida por unha fonte (s. XVI) que procede do Claustro das Procesións e da que din que beber do cano que da ao norte fai entolecer. Unha curiosidade é o aliñamento da porta do edificio conventual e a da igrexa, cando o habitual é que formen un ángulo recto.

No edificio conventual pódense admirar dous claustros, por un lado, o Claustro Novo (s. XVII), moi sobrio de liñas cun curioso balcón sobre ménsulas, popularmente coñecido como o poleiro; tocante ao outro, máis mérito artístico presenta o Claustro das Procesións, decorado cos típicos medallóns e ménsulas renacentistas (s. XVI) no piso baixo e gárgolas e filigranas no superior (s. XVIII).

A reedificación da fábrica antiga comezouse no ano 1550 polo claustro principal, que está encostado ao sur da igrexa e de aquí o seu nome de claustro regular. Bóveda de crucería no corpo inferior. Nos arranques, bustos e medallones con figuras de reis, de santos e molduras esculpidas ao longo dos muros, unindo os arranques.

O segundo corpo, máis moderno, está construído entre 1611 e 1722. Curioso balcón sobre ménsulas coñecido como "ou poleiro" que servía de acceso ás celas do noviciado.

É moi interesante a torre das campás que personaliza ao mosteiro desde a distancia.

SANTUARIO DA VIRXE DO CRISTAL

SANTUARIO DA VIRXE DO CRISTAL

Situada a medio camiño de Celanova e Vilanova dos Infantes. É un edificio barroco, dunha soa nave. Na súa fachada, sobre a porta principal atopamos un frontón partido, onde se destaca a fornela correspondente. Sobre el hai unha gran ventá e un remate de adorno como apoio ao campanario, de dous corpos e balcón corrido. No corpo inferior do devandito campanario hai arcos de medio punto, e no superior unha cúpula con adornos curiosos, rematada cunha cruz. Nos laterais da fachada atópanse dous adornos singulares con forma de lanterna, rematados por un cupulín.

No interior destaca o maxestoso baldaquino barroco no que se acolle una réplica da imaxe da Virxe, por un lado Inmaculada e polo outro Dolorosa. Esta atópase dentro dun cilindro de cristal, e mide 5 cm de altura. Foi estudada a fondo chegándose á conclusión de que non había medios na época para fabricala e mesmo na actualidade sería moi difícil.

Ponte

Arquitectura y arte

CASTROMAO

CASTROMAO

Sito en la cumbre de una colina disfruta de unas vistas espléndidas del valle del río Arnoia. Se configura como un recinto fortificado propio da Edad del Hierro (s. VI la.C.), en la etapa histórica conocida como cultura castrense. Sufrió una fuerte romanización que se fue extendiendo con el paso del tiempo al largo da zona que rodea o monte. Las primeras noticias del depósito se tienen en 1875, y a partir de entonces se suceden distintas excavaciones que irán destapando restos de estructuras habitacionales con abundante material arqueológico (cerámica, hierro, bronce, molinos de piedra, hornos, monedas...). En 1974 se descubren los restos de una "Tessera Hospitalis", del año 132 dC., que constituyó un pacto de hospitalidad entre los habitantes de Castromao y un alto militar romano. Todos estos trabajos delimitaron una zona de las siguientes características: 70 estructuras ocupacionales circulares y cuadradas, muralla, muros de contención y nivelación, y parte de una calle pavimentada con losetas. El castro estuvo habitado hasta el s.II dC., y fue la capital de la tribu celta dos Coelernios.

PUEBLO PINTORESCO DE CASTROMAO

PUEBLO PINTORESCO DE CASTROMAO

Santa María de Castromao é unha vila cun núcleo situado nun lugar orográficamente privilexiado baixo o conxunto arqueolóxico do mesmo nome. Constitúe un exemplo interesante de porque é o caso de aldea que se pode recuperar baseándose nun recurso turístico cultural moi importante: o castro. Estanse a realizar diferentes proxectos entre os que destaca a recuperación da casa rectoral como centro de recepción de visitantes ao castro. O obxectivo é converter a aldea nun laboratorio de historia, de especial interese para colexios, universidades e centros de ensino en xeral.

PETROGLIFOS DE FREIXO

PETROGLIFOS DE FREIXO

Os petroglifos de Freixo foron descubertos en 1998 por Enrique Sousa Pérez durante un paseo polo monte. Tratase dun conxunto de seis grupos círculos concéntricos con cazoleta central. Ignorase o número na súa orixe porque a roca caeu nas mans dos canteiros e apareceu completamente mutilada con sinais de barreno.

Estas manifestacións prehistóricas, que a ciencia sitúa a finais do neolítico ata ben entrada a idade de bronce, constitúen unha mensaxe na na botella da historia, que os nosos antepasados nos han querido legar. Pero fáltanos a clave para descifralo porqué, e o para qué destas esculturas rupestres, tan idénticas a outras de outros continentes, a miles de quilómetros de distancia. As de frixo perdidas en un monte de Celanova, cerca do Arnoia, tan similares a outras atopadas en Arizona e o Brasil. O eterno enigma universal dos círculos e o labirinto, que tan ben recolleron os canteiros do medievo

Torre de Vilanova dos Infantes
Vilanova dos Infantes
Mosteiro de San Pedro en Ramirás
Terras de Celanova
Torre de Sande (Cartelle)
Mosteiro de Celanova
Hípica O Mundil (Cartelle)
Natureza (Pontedeva)

Cada viaxe é unha nova ilusión. Descobre ¡Terras de Celanova!

Teléfono de contacto

988 45 16 46

CONTACTO

HORARIO DE ATENCIÓN

  • Luns a venres: 9:00 a 14:30

AVISO LEGAL  |  POLÍTICA DE PRIVACIDADE  |  POLÍTICA DE COOKIES

Copyright © 2016 Mancomunidade Terra de Celanova - Todos os dereitos reservados  |  Zona privada  |  Web realizada por Grupo5.com

As cookies permítennos ofrecer os nosos servizos. Ao utilizar os nosos servizos, acéptase o uso que facemos das cookies. ACEPTAR  pulsar aqui para máis información.